365mm en een beetje
Om de mate van slijtage aan de cilindervoering vast te stellen maak je gebruik van een speermaat.
Dit meetgereedsschap kan een binnenmaat tot de half-duizendste van een milimeter meten, ofwel 0.005mm.
Tijdens het draaien zuiger raast met een vaartje van maximaal 27km/uur langs de cilindervoering op en neer, waarbij een smeeroliefilm moet voorkomen dat de cilinder en zuiger direct contact maken.
De zuigerveren dichten de gasdruk boven de zuiger af, en maken wel contact met de cilinderwand. De mate van slijtage is minimaal, doch is het na verloop van jaren toch meetbaar.
Je meet in feite 6 keer, boven, midden en onder, en dat langsscheeps en dwarsscheeps. De metingen worden opgenoteerd, zodat men uiteindelijk een goed beeld krijgt van de staat van de motor.
Dwarsscheeps vind de meeste slijtage plaats, daar de zuiger juist hier tegen de cilinderwand wordt gedrukt bij elke arbeidsslag.
Gek genoeg meten we hoofdzakelijk juist langsscheeps de meeste slijtage, een raadsel. Navraag blijkt dat dit komt door de ondersteuning van de voering in de cilinderbalk. Als de motor heet wordt, zet alles uit, zuiger en voering. Nu blijkt dus dat de zuiger langsscheeps wordt ondersteund door een zware rand in de cilinderbalk, waardoor hij in deze richting niet kan uitzetten.
Microscopisch gezien wordt de cilindervoering dus ovaal tijdens bedrijf, wat de langsscheepse slijtage verklaard.
De vier cilinders die we tot nu toe hebben opgemeten zijn allemaal nog prima aan de maat, met als maximale slijtage 0.6mm.
In feite kan men zeggen dat je met deze motor tot 2mm slijtage kan gaan. Daarboven moet je de cilinder vervangen.
In feite meet men overigens de compressiedruk van elke cilinder tijdens het draaien. Hierbij zet je de brandstofpomp van de cilinder die je wilt meten even uit, zodat je slechts de compressiedruk meet. Wanneer deze druk te weinig wordt, lekken de zuigerveren. Als nieuwe zuigerveren zetten dan ook geen goed resulaat meer geeft, kan men niet anders dan een nieuwe voering steken.
Een voering voor onze Smit-M.A.N. komt overigens op een 11.000 euro, laten we daarom hopen dat de laatste twee cilinders ook nog goed aan de maat zijn!
Om de onderkant van de voering te meten, moet je jezelf ondersteboven door het carterdeksel laten glijden.
Henk van Beest ligt hier met zijn rug op de krukas door de voering heen naar het vogeltje te lachen.
Cilindervoering meten, de speermaat kun je uit- en indraaien voor de exacte maat. Het loopvlak in de voering is uiterst glad, letterlijk als een spiegel!